Integracja sensoryczna Warszawa Ursus

Program terapii Si

Strona główna | Oferta | Zajęcia dodatkowe | Program terapii Si

PROGRAM TERAPII INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

OPRACOWAŁA: mgr Agnieszka Chmielewska- terapeuta wczesnego wspomagania rozwoju, TERAPEUTA SI.

METODA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ jest kompleksową metodą terapeutyczną stosowaną w terapii dzieci z opóźnieniami w rozwoju psychoruchowym i trudnościami w nauce szkolnej. Jej twórczynią jest amerykanka Jean Ayres (psycholog kliniczny, terapeuta zajęciowy i pedagog specjalny), która wykazała znaczenie trzech podstawowych systemów: dotykowego, przedsionkowego, propriocepcji w procesie prawidłowego rozwoju dziecka. W Polsce metoda ta pojawiła się w latach 90- tych. Do diagnozy zaburzeń SI służą opracowane przez J. Ayres następujące metody: Kliniczna Obserwacja oraz Południowo – Kalifornijskie Testy Integracji Sensorycznej.

Integracja sensoryczna SI , jest procesem neurologicznym przetwarzania w mózgu informacji odbieranych przez zmysły z naszego ciała oraz otoczenia w celu wykorzystania ich w codziennym życiu do celowego działania. Nieprawidłowości tego procesu objawiają się występowaniem specyficznych problemów i nazywane są zaburzeniami procesów integracji sensorycznej – zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. Trudności w przetwarzaniu sensorycznych wrażeń zmysłowych mogą dotyczyć: – zaburzenia modulacji sensorycznej( nadmierna reaktywność, obniżona reaktywność, poszukiwanie sensoryczne), – zaburzenia dyskryminacji, – zaburzenia motoryczne o podłożu sensorycznym ( zaburzenia posturalne, dyspraksja).

Zaburzenia przetwarzania sensorycznego wpływają negatywnie na wiele obszarów funkcjonowania dziecka. Opóźniają kształtowanie zdolności komunikacyjnych, rozwój motoryczny, poznawczy, społeczny i emocjonalny.

Zaburzenia procesów integracji sensorycznej w czystej postaci występują u dzieci z prawidłowym rozwojem intelektualnym, w innych przypadkach takich jak : deficyt uwagi (ADD) , zespół nadpobudliwości psychoruchowej ( ADHD), zespoły uwarunkowane genetycznie, są zaburzeniami współistniejącymi.

Zadaniem terapii integracji sensorycznej jest dostarczanie dziecku podczas jego aktywności ruchowej, kontrolowanej przez terapeutę ilości i jakości bodźców sensorycznych wywołujących w konsekwencji poprawę przetwarzania sensorycznego dziecka . Stosowane ćwiczenia zawsze powinny być dobrane do aktualnych możliwości psychoruchowych dziecka. Podczas terapii nie uczy się wykonywania konkretnych czynności, lecz przez nowe wzorce ruchowe powoduje się właściwe przetwarzanie informacji sensorycznych.

CELE OGÓLNE

Ocena rozwoju procesów sensomotorycznych dziecka.
Stymulacja bazowych systemów sensorycznych w kierunku normalizacji procesów rejestracji, i przetwarzania bodźców wejściowych, poprzez aktywności powodujące powstanie coraz bardziej złożonych reakcji adaptacyjnych.
Stymulacja układu nerwowego i innych układów w celu pokonywania trudności edukacyjnych.
Wspieranie rozwoju komunikacji werbalnej i niewerbalnej poprzez zabawy ruchowe.
Wspomaganie dziecka w jego własnym dążeniu do samorozwoju.
Współpraca z rodzicami.
Re – diagnoza po kilkumiesięcznej terapii.

Określenie celów jest niezbędnym elementem każdej terapii. Cele ogólne wyznaczają kierunek podejmowanym działaniom i określają ich rezultaty; natomiast cele szczegółowe – przedstawiają niezbędne do pokonania etapy, które w konsekwencji mają doprowadzić do uzyskania zamierzonych efektów.

1. OCENA ROZWOJU PROCESÓW SENSOMOTORYCZNYCH

Aby postawić prawidłową diagnozę rozwoju procesów sensomotorycznych i precyzyjnie rozpoznać i określić stopień i rodzaj zaburzeń zmysłów, odczytywać potrzeby, wychodzić im naprzeciw i podejmować właściwe działania terapeutyczne, każde dziecko powinno być wnikliwie obserwowane. Przed rozpoczęciem pracy z dziećmi mającymi problemy z zakresu integracji sensorycznej konieczna jest rozmowa z rodzicami lub opiekunami. Rodzice lub opiekunowie są najlepszymi obserwatorami dziecka. Zwykle oni pierwsi zauważają pojawiające się problemy rozwojowe, gdyż obserwują dziecko w różnych sytuacjach codziennych. To oni przekazują swoje obawy lekarzowi lub terapeucie, ułatwiając nie tylko rozpoznanie – wypełniając Kwestionariusz Rozwoju Sensomotorycznego dziecka – lecz także znalezienie odpowiedzi na wiele pytań, co pomaga w ustaleniu toku postępowania i planu terapii.

CELE SZCZEGÓŁOWE	STREFA DZIAŁANIA	CELE TERAPEUTYCZNE	PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA
Obserwacja dzieci w grupach podczas swobodnej aktywności.	Ocena w zakresie Interakcji społecznych, zachowania i motoryki.	Wyłonienie dzieci z objawami zaburzenia procesów przetwarzania sensorycznego	Obserwacja
Przeprowadzenie zadań Obserwacji Klinicznej i wybranych Testów Południowo – kalifornijskich	Ocena reaktywności na bodźce: przedsionkowe, proprioceptywne i dotykowe	Ustalenie problemów dziecka w procesach przetwarzania sensorycznego .	Przygotowanie sprzętu i pomocy oraz przeprowadzenie zadań .
Wypełnienie Kwestionariusza Sensomotorycznego ( w załączeniu) przez wychowawców i rodziców, oraz zapoznanie się z informacjami i porównanie ich z uzyskanymi wynikami badań.	Analiza zachowania dziecka w grupie rówieśniczej oraz w domu rodzinnym na podstawie informacji z kwestionariusza.	Określenie profilu sensomotorycznego.	Przygotowanie Kwestionariusza Rozwoju Sensomotorycznego.
Diagnoza	Podsumowanie i połączenie wszystkich informacji (obserwacje, testy, kwestionariusz)	Ustalenie założeń terapii, oraz przekazanie wniosków wychowawcom i rodzicom.	Opracowanie i omówienie diagnozy.

2. STYMULACJA UKŁADÓW I SYSTEMÓW BAZOWYCH

Nasze prawidłowe funkcjonowanie oparte jest na informacjach, które dostarczają nam zmysły. Zmysły odbierają informacje w postaci bodźców zewnętrznych, jak i wewnętrznych z naszego organizmu. Każdy nasz ruch i jakieś działanie jest źródłem wrażeń zmysłowych. Im ważniejsza jest czynność, tym z większej liczby zmysłów korzystamy ( konwergencja).

Do prawidłowego kształtowania się integracji sensorycznej największe znaczenie mają trzy bazowe układy zmysłowe: układ przedsionkowy, układ proprioceptywny, układ dotykowy.

UKŁAD PRZEDSIONKOWY: jest podstawowym zmysłem rozwijającym się jeszcze w okresie płodowym. Receptory wrażeń przedsionkowych znajdują się w uchu wewnętrznym. Układ przedsionkowy odpowiada za: 1. Kontrolowanie ruchów liniowych ( góra, dół, na boki) i rotacyjnych wykonywanych przez człowieka. 2. Odbieranie informacji związanych z działaniem siły grawitacji. 3. Orientację w położeniu ciała w stosunku do powierzchni Ziemi. 4. Informowanie ( OUN ) o położeniu głowy w stosunku do szyi i reszty ciała oraz do otaczającej przestrzeni. 5. Podtrzymywanie prawidłowego napięcia mięśniowego. 6. Wyzwalanie odruchów niezbędnych do utrzymania ciała w spoczynku. 7. Wyzwalanie odruchów ocznych i koordynacji pracy obu oczu. 8. Utrzymanie stałego pola widzenia podczas ruchów głowy. 9. Poczucie bezpieczeństwa grawitacyjnego. 10. Rozwój mowy.

UKŁAD PROPRIOCEPTYWNY: to najwcześniej rozwijający i dojrzewający system zmysłowy. Jego receptory znajdują się głównie we wszystkich mięśniach i skórze, ale także w stawach, więzadłach, ścięgnach i tkance łącznej. Układ proprioceptywn odpowiada za: 1. Poczucie obecności ciała, odczuwania ciężaru ciała i poszczególnych jego części w przestrzeni. 2. Wytwarzanie odruchów prostowania i równowagi, które kształtują prawidłową motorykę i przyczyniają się do przeciwdziałania sile grawitacji. 3. Poruszanie częściami ciała bez udziału wzroku. 4. Wykonywanie swobodnych, precyzyjnych ruchów. 5. Percepcję ułożenia narządów jamy ustnej podczas mówienia. 6. Wytworzenie somatognozji. 7. Wykształcanie lateralizacji.

UKŁAD DOTYKOWY: rozwija się bardzo wcześnie bo około piątego, szóstego tygodnia po poczęciu. Informacje dotykowe trafiają do nas przez receptory znajdujące się w naszej skórze od głowy do palców u stóp. Układ ten ma wpływ na: 1. Poznawanie własnego ciała. 2. Wczesne poznawanie przedmiotów. 3. Różnicowanie bodźców dotykowych. 4. Rozwój emocjonalny.

SCHEMAT CIAŁA ( SOMATOGNOZJA)- to inaczej zdolność czucia ciała, ruchów przez nie wykonywanych i zajmowanej przez nie przestrzeni oraz przynależność wszystkich jego części do całości. Dzięki prawidłowemu rozwojowi schematu ciała dziecko w wieku przedszkolnym opanowuje wszystkie pojęcia odnoszące się do jego budowy, ruchów w przestrzeni. Są to umiejętności niezbędne do osiągnięcia sukcesów w procesie uczenia się.

Ważnym symptomem mówiącym o prawidłowym rozwoju centralnego układu nerwowego dziecka są odruchy pierwotne. Odruchy pierwotne to automatyczne reakcje inicjowane w rdzeniu kręgowym i odbywające się bez udziału wyższych ośrodków mózgowych. Są one aktywne przez określony czas a następnie ulegają wygaśnięciu albo przechodzą pod kontrolę wyższych ośrodków mózgowych. Integracja odruchów pierwotnych powinna nastąpić do końca pierwszego, najpóźniej do drugiego roku życia. Gdy to nastąpi w ich miejsce pojawia się następna grupa tak zwana grupa reakcji odruchowych, później zostają one podporządkowane reakcją prostowania i równowagi. Do najważniejszych reakcji odruchowych w istotny sposób wpływających na prawidłowe funkcjonowanie dziecka należą: Toniczny Odruch Błędnikowy (TOB), Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny (STOS), Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny (ATOS), Moro.

CELE SZCZEGÓŁOWE	STREFA DZIAŁANIA	CELE TERAPEUTYCZNE	PRZYKŁADOWE AKTYWNOŚCI
Reakcje odruchowe	Reakcje odruchowe:TOB, ATOS, STOS	Zintegrowanie reakcji odruchowych: TOB, ATOS, STOS	TOB ćwiczenia: PW- leżenie przodem: unoszenie głowy w podparciu na przedramionach, a następnie na dłoniach, toczenie i łapanie piłki, klaskanie przed twarzą, „pływanie żabką”, „ kołyszący się samolot” ( kołysanie się z utrzymaniem uniesionej głowy, nóg i ramion). ćwiczenia na deskorolce lub kocyku – ciągnięcie dziecka trzymającego linę, obręcz, laskę gimnastyczną ( wyciągnięte RR i uniesiona głowa). PW – leżenie tyłem: przyciągnięcie kolan rękami do klatki piersiowej i wytrzymanie w tej pozycji przez określony czas ( do 20 s.) „kołyska” głowa przyciągnięta w kierunku kolan, odbijanie rękami lub stopami balonika lub piłki plażowej. ATOS ćwiczenia: PW leżenie przodem, tyłem, klęk podparty, skręt głowy w lewo i prawo z dotknięciem barków, PW klęk podparty, wzniesienie ramienia skośnie w górę z jednoczesnym skrętem głowy w przeciwnym kierunku, PW klęk podparty, sięgnięcie PR do lewego kolana i odwrotnie z równoczesnym śledzeniem wzrokiem ruchu ręki. STOS ćwiczenia: PW leżenie tyłem ze zgiętymi nogami: a/łapanie przez dziecko rzuconego w jego kierunku balonu, piłki plażowej, piłki lekarskiej(0,5 kg. ), b/uniesienie obu nóg i zarzucanie na stopy skakanki lub szarfy, c/ sięganie rękami do kolan i klepnięcie w nie, d/ transportowanie piłki na brzuchu w oznaczone miejsce, odpychając się stopami od podłoża.
układ przedsionkowy:	Kontrola oraz czucie ciała jego ruchów i pozycji w jakiej się znajduje.	Wzmacnianie napięcia posturalnego poprzez zmianę i wytrzymanie pozycji w trakcie aktywności pobudzających układ przedsionkowy.	ĆWICZENIA I ZABAWY: Bieg lub szybki marsz z natychmiastowym zatrzymaniem się na chwilę i ponownym ruchem. Zabawa w kangura : podskoki obunóż w miejscu do przodu, do tyłu, na boki. Leżenie przodem a następnie tyłem. Ślizganie się w kółko na brzuchu lub na plecach. Leżenie tyłem w poprzek materaca. Toczenie się po materacu w różnych kierunkach. Zabawa „ kołyska”- leżenie tyłem z nogami ugiętymi, oplecionymi rękami i przyciągniętymi do klatki piersiowej. Kołysanie się do przodu i do tyłu i na boki. Pokonywanie toru przeszkód. Balansowanie na dużej piłce w leżeniu przodem, tyłem lub w siadzie ( wyrabianie odruchu podparcia na rękach). Zjeżdżanie w różnych pozycjach z ławeczki gimnastycznej opartej o drabinki. Skakanie na piłkach typu kangur. Huśtanie w kocu lub na fotelu bujanym. Zabawa w „ karuzelę”- dziecko w pozycji leżącej na brzuchu trzyma przed sobą linę , terapeuta kręci nią wkoło.
Układ dotykowy	Czucie powierzchowne	Normalizacja działania układu dotykowego	ĆWICZENIA I ZABAWY: Zabawy wykorzystujące sytuacje życia codziennego: mycie twarzy, zębów, jedzenie. Zabawa „ Co to za przedmiot”- wyczuwanie rzeczy bez udziału wzroku. Dotykanie dłoni i przedramion materiałami o różnej fakturze. Chodzenie po ścieżce różnofakturowej na czworakach w linii prostej, kolistej, zygzakowatej. Rozróżnianie i grupowanie przedmiotów codziennego użytku o tej samej fakturze. Dobieranie w pary- bez udziału wzroku – figur o tej samej fakturze. Wyklejanie z plasteliny. Dotykanie dziecka palcem i lokalizowanie przez nie dotkniętego miejsca. Rozpoznawanie przez dziecko narysowanych na jego plecach kształtów. Wskazywanie lub nazywanie przez dziecko palca jego ręki, naciśniętego przez terapeutę w czasie gdy dziecko ma zamknięte oczy.
Układ proprioceptywny	Świadomość ruchu	Sprawne poruszanie się, wykonywanie czynności ruchowych bez kontroli wzroku, somatognozja	ĆWICZENIA I ZABAWY: Noszenie, przenoszenie, przepychanie, ciągnięcie ciężkich przedmiotów, dużych zabawek. Chodzenie na piętach, palcach, kolanach, na czworakach Chodzenie tyłem. Bębnienie w dużą piłkę. „Taczki” Zwis na drabinkach, próby podciągania się. Napieranie rękoma, stopami na ścianami. Zawijanie dziecka w koc, folię i dociskanie pleców, rąk, nóg, pośladków workiem wypełnionym sypką substancją lub piłką. Podskoki obunóż do przodu do tyłu na boki. Przeciąganie się w parze, przeciąganie liny, rozciąganie gumy, taśmy gumowej. Podskoki na trampolinie. Nazywanie i dotykanie poszczególnych części ciała. Odbijanie różnymi częściami ciała balonu lub piłki plażowej. Wykonywanie przez dziecko poleceń, takich jak : „ Połóż się na brzuchu, na plecach”, „ Podaj lewą rękę”, „ Tupnij prawą nogą”… Zabawa „ Lustro”- powtarzanie ruchów drugiej osoby. Poruszanie się według wskazówek np. „ Zrób jeden krok do przodu, dwa kroki do tyłu, jeden krok w lewo”
Układ ruchu	Dyspraksja rozwojowa, duża motoryka	Rozwijanie ogólnej koordynacji ruchowej i sekwencyjności, reakcje równoważne, planowanie ruchu	ZABAWY I ĆWICZENIA: Leżenie przodem na kocyku lub deskorolce zbieranie z podłogi małych przedmiotów i zawożenie ich do koszyczka, którego położenie zmieniamy. W siadzie na deskorolce lub kocyku, obrót wokół własnej osi w jedną, a następnie w drugą stronę. Czołganie się po podłodze w przód i w tył. Podskoki z wymachem rąk. Przeskakiwanie przez skakankę lub drążek. – Wymachy rękami do przodu, do tyłu. Krążenie ramion. Turlanie się po podłodze w różnych kierunkach. Przerzucanie piłki z ręki do ręki. Chodzenie do przodu, do tyłu, na boki z woreczkiem na głowie. Przyjmowanie i utrzymanie różnych pozycji, na przykład bociana, jaskółki. Chodzenie wzdłuż toru wyznaczonego przez linkę ułożoną na podłodze. Próby robienia przewrotów w przód i tył.

3. STYMULACJA UKŁADU NERWOWEGO I INNYCH UKŁADÓW W CELU POKONYWANIA TRUDNOŚCI EDUKACYJNYCH.

Dzieci z zaburzoną integracją sensoryczną wchodząc w wiek szkolny są nadal mniej „zgrabne” ruchowo, mogą nadal mieć trudności z ubieraniem się, źle trzymają ołówek, nieprawidłowo siedzą przy stole. Gorzej od innych rysują i piszą, szybciej się męczą, szczególnie przy wykonywaniu zadań precyzyjnych. Inne mają problem w nauce czytania, czytają wolniej, gubią linie, w której czytały. Mają trudności z przepisywaniem z tablicy, gubią litery, opuszczają wyrazy. Dlatego bardzo ważna jest w okresie przedszkolnym terapia integracji sensorycznej stymulująca układ nerwowy oraz inne układy przygotowując dziecko do zadań edukacyjnych.

Cele szczegółowe	Strefa działania	Cele terapeutyczne	Przykładowe aktywności
Układ słuchowy	Słuch fizyczny, słuch fonemowy, pamięć Słuchowa	Umiejętność różnicowania dźwięków ustalania ich kolejności i zapamiętywania.	ZABAWY I ĆWICZENIA: Rozróżnianie brzmień dochodzących z otoczenia. Rozpoznawanie dźwięków: wydawanych przez różne przedmioty, materiały, pojazdy, dochodzące z otoczenia. Różnicowanie i naśladowanie głosów zwierząt. Rozpoznawanie osób po głosie. Różnicowanie dźwięków ze względu na ich natężenie. Rozpoznawanie kolejności występowania dźwięków. – Zapamiętywanie sekwencji występowania dźwięków. Układanie, tworzenie szeregów rytmicznych. Odtwarzanie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym.
Zmysł wzroku	Ruchy gałek ocznych, widzenie obuoczne	Rozpoznawanie kształtów, rozróżnianie barw, umiejętność oceniania odległości położenia obiektów od oka, właściwa ocena kierunku padania światła.	ZABAWY I ĆWICZENIA: Śledzenie wzrokiem przez dziecko znajdujące się w pozycji leżącej lub siedzącej, poruszającego się przedmiotu. Skupianie wzroku na przedmiocie znajdującym się na wysokości oczu po uprzednim kilkakrotnym wykonaniu obrotów wokół własnej osi w pozycji stojącej lub siedzącej. – Śledzenie wzrokiem ruchu palca lub ołówka z nasadką kreślącego w powietrzu kształtu. Przerzucanie pierścieni lub piłeczki z ręki do ręki. – Lokalizowanie wzrokiem punktów świetlnych na dużej ścianie. Wodzenie wzrokiem za światłem latarki w linii poziomej, pionowej, po okręgu.
Mała motoryka i grafomotoryka	Napięcie mięśniowe w obrębie dłoni i palców, koordynacja wzrokowo-ruchowa	Regulacja napięcia w obrębie dłoni i palców i rozwijanie koordynacji	ZABAWY I ĆWICZENIA: Ćwiczenia mięśni obręczy barkowej. Gniecenie gąbek, pianowych piłeczek, ugniatanie z papieru małych kuleczek trzema palcami. Przykładanie do siebie kolejno palców każdej dłoni: kciuk do kciuka, wskazujący do wskazującego itd. Zbieranie drobnych elementów chwytem pesetowym, pęsetą lub szczypcami. Wydzieranie łatwych kształtów z kolorowego papieru. Formowanie z masy różnych elementów i naklejanie ich na papier. Kreślenie palcem, patykiem, piórkami na tacach z sypkim materiałem obszernych kształtów swobodnymi ruchami. W zależności od rodzaju napięcia mięśniowego stosowanie do ćwiczeń twardych lub miękkich ołówków i żelowych długopisów. Rysowanie i pisanie z lekkim obciążeniem lub z założoną na ołówek, długopis piłeczką kauczukową lub tulejką z modeliny. Wykonywanie dłońmi i palcami ruchów okrężnych od strony lewej do prawej lub masażu dłoni lub palców. Trzymanie i przekładanie z ręki do ręki określonego przedmiotu. Nawlekanie dużych, a następnie coraz mniejszych korali na sznurek. Wkładanie drobnych przedmiotów do pojemnika z niewielkim otworem.

4. WSPIERANIE ROZWOJU KOMUNIKACJI WERBALNEJ I NIEWERBALNEJ POPRZEZ ZABAWY RUCHOWE.

Procesy integracji sensorycznej przebiegają w ośrodkowym układzie nerwowym na różnych poziomach. Na niższym poziomie o.u.n, czyli w pniu mózgu, rdzeniu przedłużonym, tworze siatkowatym i móżdżku odbierane są informacje wielozmysłowe. Od właściwego funkcjonowania tych struktur zależy prawidłowy rozwój ośrodków korowych odpowiedzialnych głównie za funkcje wzrokowe, słuchowe i mowę. Prawidłowe ich działanie stanowi podstawę procesów rozwoju i uczenia się. Rozwój procesów integracji sensorycznej nie odbywa się od razu lecz na czterech poziomach i ma charakter sekwencyjny. Mowa czynna jest końcowym produktem integracji sensorycznej i kształtuje się ostatecznie na ostatnim czwartym poziomie. Równie ważnym elementem komunikacji, a co za tym idzie relacji społecznych jest komunikacja niewerbalna.

CELE SZCZEGÓŁOWE	STREFA DZIAŁANIA	CELE TERAPEUTYCZNE	PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA
Stymulacja sfery oralno- twarzowej	Mięśnie twarzy, uszy, staw żuchwowo- skroniowy.	Poprawa reaktywności	Masaże stawów żuchwowo- skroniowych. Ostukiwanie piłeczką głowy za uszami. Masaż warg szczoteczką włosianą, elektryczną i masażerem.
Usprawnienie aparatu artykulacyjnego	Narządy artykulacyjne: język, wargi, żuchwa, podniebienie miękkie.	Usprawnienie ruchomości i poprawa napięcia mięśniowego	ZABAWY I ĆWICZENIA: Naśladowanie ruchów żucia. Szerokie otwieranie ust. Cmokanie i szeroki uśmiech. Parskanie wargami. Obrysowywanie warg kostką lodu. Układanie języka góra, duł, lewo, prawo, zgodnie z podawanym bodźcem. Wciąganie warg w głąb jamy ustnej, nakładanie wargi na wargę. – Usprawnianie pionizacji języka przez uczulanie i wykorzystanie różnych przedmiotów i substancji. Ziewanie przy nisko opuszczonej szczęce.
Ćwiczenia oddechowe bierne i czynne	Układ oddechowy	Prawidłowy oddech- spokojny, głęboki i prawidłowy tor oddechowy.	Dmuchanie na wiatraczki, piłeczki, papierki. Puszczanie baniek, nadmuchiwanie balonów. Wdech ramiona do góry, zatrzymanie; długi wydech z powolnym opuszczaniem ramion. Wymuszanie pełnego wydechu u dziecka znajdującego się w pozycji leżącej poprzez zginanie jego nóg i dociskanie do klatki piersiowej. Oddychanie podczas biernych ruchów rąk dziecka.
Komunikacja niewerbalna	Mapa ciała, interakcje społeczne, emocje.	Czucie własnego ciała, współdziałanie poprzez ruch przekazywanie i odbieranie emocji	Wyczuwanie rąk, nóg i ramion. Wyczuwanie twarzy: dotykanie swojej twarzy i osoby współpracującej. Naśladowanie wskazywania części ciała. Dotykanie się różnymi częściami ciała ( dłoń do dłoni, łokieć do łokcia, kolano do kolana). Naśladowanie prezentowanych emocji.

5. WSPOMAGANIE DZIECKA W JEGO WŁASNYM DĄŻENIU DO SAMOROZWOJU

Terapia SI pomaga dziecku przetwarzać bodźce zmysłowe tak aby stanowiły uporządkowaną całość. Kiedy dziecko aktywnie angażuje się w dane zadanie, które zapewnia intensywność, odpowiednią długość trwania i jakość wrażeń sensorycznych w układzie nerwowym wówczas jego zachowanie adaptacyjne się poprawia. Zachowanie adaptacyjne prowadzi z kolei do lepszego przetwarzania sensorycznego. W wyniku tego poprawia się percepcja, uczenie się, kompetencje i pewność siebie. Terapia wspiera emocjonalne samopoczucie dziecka, pozwala opanować umiejętność wchodzenia w interakcje społeczne, a także umożliwia nabywanie umiejętności planowania, organizowania i przeprowadzania tego, co potrzebuje albo czego pragnie. Osiągamy to poprzez pozytywną atmosferę na zajęciach, powstanie więzi emocjonalnej między dzieckiem a terapeutą, odpowiedni dobór zadań na miarę możliwości dziecka, wydłużaniu ich trwania oraz stopniowego włączania dziecka do coraz bardziej skomplikowanych form aktywności wymagających własnej inicjatywy i kreatywności.

6. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI

Rodzice powinni być włączeni do następujących działań:

– współpraca z terapeutą przy opracowaniu indywidualnego planu dla swojego dziecka,

– ustalanie zadań do realizacji w domu i rozliczanie się z nich,

– odbieranie i ustosunkowywanie się do informacji o postępach i trudnościach dziecka.